Dešavanja

Zaječar, 27.12.2012.
Izložba dokumenata i fotografija
„Zaostavština Ace Stanojevića – ličnost i vreme (1852-1947)”

U Galeriji Istorijskog arhiva „Timočka krajina” u Zaječaru priređena je 27.12.2012. godine izložba dokumenata i fotografija pod nazivom „Zaostavština Ace Stanojevića – ličnost i vreme (1852-1947)”.

Postavka izložbe kroz dokumenta i fotografije govori o ličnosti Alekse Ace Stanojevića, rodom iz Knjaževca, koji je u politiku ušao zahvaljujući Nikoli Pašiću. Jedan je od osnivača Narodne radikalne stranke (1881) i protivnik ličnog režima Milana Obrenovića.

Optužen je za učešće u Timočkoj buni (1883), i osuđen je na smrt, ali se spasao bekstvom u Bugarsku, zajedno sa Nikolom Pašićem. Stanojević je jedan od prvaka NRS, koja je gotovo neprekidno od Majskog prevrata (1903), pa sve do 1918. bila na vlasti. Od 1902. više puta je bio biran za narodnog poslanika, a bio je i predsednik Narodne skupštine. Posle smrti Nikole Pašića (1926) preuzeo je vođstvo u partiji i bio predsednik njenog Glavnog odbora.

Posle petomajskih skupštinskih izbora 1935. i pada vlade Jevtića, Stanojević je podržao vladu Stojadinović – Korošec – Spaho, kao i stvaranje nove političke stranke – Jugoslovenske radikalne zajednice (JRZ), kojom je trebalo da rukovodi, ali se ubrzo razilazi sa njenom profašističkom orijentacijom i prilazi opozicionim grupama demokrata (na čelu sa Ljubom Davidovićem) i Seljačkoj – demokratskoj koaliciji, sa kojima stvara tzv. Blok narodnog sporazuma (1937) uperen protiv JRZ i vlade Stojadinovića. Taj se blok, međutim, raspao avgusta 1939. kada je V. Maček, šef Hrvatske seljačke stranke, potpisao sporazum o rešenju hrvatskog pitanja sa ondašnjim predsednikom vlade Kraljevine Jugoslavije Dragišom Cvetkovićem. Za vreme fašističke okupacije Stanojević je odbio ponudu da sarađuje sa okupatorskom vlašću i kvislinzima.

Posle oslobođenja (1945) pristupio je sa svojom strankom Narodnom frontu nove Jugoslavije. Maršal Tito je iste godine primio Stanojevića u Belom dvoru, kao istaknutog i nekompromitovanog političara i borca za narodna prava. Stanojević je umro 1947. i sahranjen je u Knjaževcu. Kuća u kojoj je Stanojević živeo, 1989. je adaptirana i oformljen je njegov legat.

O izložbi su govorili: Velibor Todorov - direktor Arhiva u Zaječaru, Dragan Živković, jedan od autora izložbe i Bojana Ilijić, kustos Muzeja u Knjaževcu, koja je i otvorila ovu izložbu.

Postavka izložbe rad je više autora iz Istorijskog arhiva u Zaječaru (Dragan Živković, Lela Jovanović, Lelica Bošković i Tihana Mančić), koji su na 20 panoa prikazali najinteresantnije detalje naše istorije.
Realizaciju izložbe i kataloga izložbe pomogli: Januzi Agim, Denis Ranđelović, Janković Zoran i Ivan Potić.
Otvaranju izložbe prisustvovao određeni broj zvanica.
Postavka izložbe može se videti do kraja januara 2013. godine.